Bu İçerikte Bahsedilen Konular
Server olarak da ifade edilebilen sunucu, her türlü veri, bilgi veya belgenin barındırıldığı bir bilgisayardır. Bu bilgisayarlar, ihtiyaca göre oldukça yüksek performansa ve güce sahip olabilir. Bir ağ vasıtasıyla, kullanıcılar bu bilgisayara erişim sağlayarak sunucu içerisindeki veri, bilgi veya belgelere erişebilirler.
Sunucular, kullanılma biçimlerine göre farklı isimlerle adlandırılabilir. Örnek olarak, “web sunucusu” ifadesi bir web sitesi için hizmet veren sunucular için kullanılırken, yalnızca veri tabanı hizmeti sağlayan sunucular ise veri tabanı sunucusu olarak adlandırılır.
Sunucu bilgisayarlarının içerisinde, sunucular için geliştirilmiş özel işletim sistemleri kullanılır. Bu işletim sistemleri, herkes tarafından bilinen klasik işletim sistemlerinden farklı özelliklere sahiptir. Ayrıca, pek çok farklı imkâna ve yüksek güvenlik önlemlerine sahiptir. Bu sebeple bu işletim sistemleri bireysel kullanım için uygun olmasa da sunucu olarak hizmet veren bilgisayarlar için idealdir. Bu işletim sistemleri sayesinde çoğu görev otomatik olarak gerçekleştirilebilir.
Sunucu Nedir?
Sunucu, içerisinde her türlü veriyi, bilgiyi ve belgeyi depolayarak bağlı kullanıcıların erişimine açan özel bir bilgisayardır. Erişim yetkisine sahip olanlar, sunucuya; veri, bilgi ve belge yükleyebileceği gibi, sunucu içerisinde bulunan yetkisi dahilindeki tüm veri, bilgi ve belgelere de erişim sağlayabilir.
Sunucu Nasıl Çalışır?
Sunucular, İnternet ve büyük şirket ağları gibi teknolojik uygulamaların hayata geçirilebilmesi için zorunlu olan unsurlardır. Bir sunucuya sahip olmadan, bir web sitesi açılamayacağı gibi aynı zamanda online oyun, uygulama, ev veya şirket içi veri tabanı bağlantı uygulamaları da kullanılamaz. Sunucu içerisinde; bir web sitesinin, uygulamanın, oyunun veya şirket içerisinde kullanılan bir programın ihtiyaç duyduğu veriler saklanır.
Kullanıcıların herhangi bir program veya site kullanarak çektiği tüm veriler sunucudan sağlanır. Aynı şekilde yapılan tüm işlemler sunucu üzerinden gerçekleşir. Bu sayede kullanıcılar birbirlerinin verilerine de yetki dahilinde ulaşabilir. Örnek olarak A kişisinin yaptığı bir işlem sunucuya kaydedilir ve daha sonra başka bir B kişi sunucuya eriştiğinde bu bilgileri yetkisi dahilinde görebilir, kullanabilir veya değiştirebilir.
Sunucu Türleri Nelerdir? Sunucular Ne İşe Yarar?
Çok sayıda farklı işleve sahip sunucu türü bulunur. Bu sunucu türlerinin her biri kendi hizmet ettikleri alanda temel olarak aynı işlevi görürler. Sunucu türleri; file server, web server, application server, DNS server, mail server, database server, virtual server, proxy server ve monitoring and management server şeklinde sıralanabilir.
File Server (Dosya Sunucusu)
Merkezi depolama alanı olarak görev yapan file server, dosyaların depolaması ve depolanan bu dosyaların mevcut ağ içerisindeki kullanıcılarla paylaşılması için bir alan açar. Veri, bilgi ve belgeye gereksinim duyulduğunda kullanıcılar, bu veri, bilgi veya belgeleri birbirlerinin bilgisayarlarına transfer etmek yerine, tek bir sunucu üzerinden ulaşım sağlayabilirler.
Web Server (Web Sunucusu)
Ağ sunucusu olarak da bilinen web serverlar, İnternetin temelini oluşturan ögeler arasında yer alırlar. Bir web sitesinin yayınlanabilmesi için mutlaka bir web sunucusuna ihtiyaç vardır. Web server sayesinde hosting adı verilen depolama birimleri İnternet protokolü ile sağlanmış olur. Bu depolama birimleri, ilgili İnternet sitesinin içerdiği tüm sayfaların tutulduğu alanlardır.
Herhangi bir İnternet sitesine bağlanan bir kullanıcı, aslında bu depolama alanı içerisinde bulunan dosyalara erişir. Bu dosyalar arasında gezinti yaparak “web sitesi” adı verilen teknolojiyi kullanmış olur. Web sitesi üzerinde görülen her fotoğraf, yazı veya tasarım mutlaka hosting içerisinde depolanmış durumdadır.
Application Server (Uygulama Sunucusu)
Uygulama sunucuları büyük ölçüde web sunucularına benzer ve bu sebeple sıklıkla birbirine karıştırılır. Bir uygulama sunucusu, web sunucusunun yapabildiği her şeyi yapmasının yanı sıra daha fazlasını da sunabilir. Bu anlamda uygulama sunucuları, web sunucularının daha kapsamlı ve gelişkin halidir.
Uygulama sunucularında HTTP’nin yanı sıra RMI ve RPC gibi protokol destekleri de bulunur. Ayrıca yalnızca web değil, uygulama anlamında desteklenebilen bileşenlere sahip olan uygulama sunucuları; bağlantı havuzları, mesaj uygulamaları ve nesne oluşturma gibi özellikleri de barındırır. Uygulama sunucuları çok daha dinamik ve esnek bir yapıya sahiptir.
DNS Server (DNS Sunucusu)
İnternetin ögelerinden birisi olan DNS sunucuları oldukça önemli bir işleve sahiptir. Kullanıcılar herhangi bir web sitesine giriş yapacağı zaman domain adı ile giriş yapar. Domain adı, web sitesinin; com, net, org ve benzeri uzantılara sahip olan adıdır. DNS serverlar, domain isimlerinin IP adreslerine çevrilmesine olanak sağlayan büyük veritabanlarına sahip sunuculardır. Bu sayede girilen domain adı, arka planda otomatik olarak IP adresine çevrilerek ilgili yere yönlendirilir.
Günümüzde DNS sunucuları sıklıkla İnternet sağlayıcısı tarafından kullanıcılara temin edilir. Bu sayede herhangi bir İnternet bağlantısına sahip olan birisi, otomatik olarak bu sunuculardan faydalanmış olur. Ancak ücretsiz olarak hizmet vermekte olan DNS sunucuları da mevcuttur. Google, OpenDNS, Yandex ve Norton bu sunucuların en çok bilinenleri arasında yer alır.
Mail Server (E-posta Sunucusu)
Herhangi bir e-posta platformu kullanılarak gönderilen mailler, mail serverlar üzerinden geçerek alıcıya ulaşır. Mailler, her ne kadar anında karşıya iletiliyor gibi görünse de bu durumun arka planında yoğun bir trafik vardır. Mail serverlar sayesinde, farklı mail platformları kullanan kişiler birbirlerine mail yollayabilir. Örneğin; Gmail uzantılı e-posta adresi kullanan birinin, Hotmail uzantılı e-posta adresi kullanan başka birisine mail gönderimi yapabilmesi için mail server şarttır. Mail server olmadan, yalnızca aynı platformu kullanan e-posta sahipleri birbirlerine mail gönderebilirdi. Bu işlem de veri tabanı üzerinden yapılırdı.
Database Server (Veritabanı sunucusu)
Veri tabanı yönetim sistemlerinin barındırıldığı sunuculara, veri tabanı sunucusun adı verilir. Bu sunucular, “master” ve “slave” modeli kullanılarak ayarlama yapabilme imkânı sunar. Bu sayede master veri tabanı üzerinde yapılan bütün işlemler, aynı zamanda slave veri tabanında da yapılmış olur. Ciddi durumlarda bu sistem kullanılarak veri kaybının önüne geçilebilir.
Virtual Server (Sanal Sunucu)
Sanal sunucular, tek bir sunucu üzerinde çok sayıda işletim sisteminin kullanılmasına ve bu işletim sistemlerinin birbirlerinden bağımsız olmasına olanak sağlar. Sanal sunucu içerisinde, gerçek sunucu üzerinde yapılabilecek her işlem gerçekleştirilebilir.
Proxy Server (Proxy Sunucusu)
Proxy sunucularının temel amacı kullanıcı ile İnternet arasında bir geçit yaratmaktır. Proxyler, web site filtrasyonu, içerik filtrasyou, ebeveyn engellemeleri ve benzeri kısıtlamaları geçebilmek ve anonimlik elde etmek gibi farklı sebepler ile kullanılabilir.
Monitoring and Management Server
Monitoring and Management Server, son kullanıcı deneyimini maksimuma çıkartmayı ve iyi bir altyapı sunmayı amaçlar. Kaynakları doğru bir biçimde optimize edebilmek amacıyla sunucuya ilişkin tüm sistemsel verileri izler. Tamamen gerçek zamanlı bir izleme sağlayarak ortaya çıkan problemlerle ilgili bildirim oluşturur.
İşletim Sistemlerine Göre Türleri Nelerdir?
Sunucuların işletim sistemleri, kullanım amacı ve kullanılacak teknolojilere bağlı olarak seçilir. Günümüzde en çok kullanılan sunucu işletim sistemleri; Windows ve Linux’tur. Bu sistemlere uygun şekilde programlanan sunucular, ihtiyaca göre kullanıcı tarafından tercih edilebilir.
Microsoft Windows
Microsoft temelli asp, .NET, Basic gibi uygulamaların kullanımı için tercih edilen sunucu işletim sistemi türüdür.
Linux / Unix
Linux sunucular, yoğun ihtiyaçlara cevap vermek üzere tasarlanmıştır. Esnek bir çalışma prensibine sahiptirler. Özellikle İnternet sitelerinin alt yapısında sıklıkla Linux sunucular kullanılır.
Sunucu Satın Alırken Dikkat Etmeniz Gerekenler Nelerdir?
Bir sunucu satın almadan önce, satın alınacak sunucu üzerinde ne gibi işlemlerin yapılacağı ve hangi amaç doğrultusunda kullanılacağı büyük önem taşır. Sunucu satın almadan önce, “Açık bir sistem mi yoksa kapalı bir sistem mi olacak?”, “yerel ağ mı yoksa İnternet üzerinden mi kullanılacak?”, “kullanıcı sayısı tahminen kaç olacak?”, “bant genişliği ihtiyacı nedir?” gibi sorulara cevap vermek, oldukça önemlidir.
Bireysel ve nispeten daha küçük sistemler için yüksek hacimli sunucular satın alarak, büyük miktarda para yatırmaya gerek yoktur. Buna karşılık olarak geniş çaplı ve büyük sistemlerde kullanılmak üzere bir sunucu satın alınması planlanıyorsa mutlaka ihtiyaçların net olarak belirlenip bu ihtiyaçları karşılayabilecek hacme sahip olan bir sunucu satın alınmasına dikkat edilmelidir.
