Uptime Nedir, Uptime Oranı Nasıl Hesaplanır?

Uptime, hosting seçimi yaparken sıklıkla karşılaşılan bir kavramdır. Kelime anlamı olarak, bir makinenin kullanılabildiği zamanı gösterir. Tam tersi olarak kesinti süresi ise downtime kavramı ile ifade edilir. Uptime oranı genellikle %99, %99,8 gibi yüzdelik oranlarla gösterilir. Herhangi bir makinenin kullanılabilir olduğu süre, o makineden ne kadar süre verim alabileceğinizi de gösterir. Kayıplar bazı makinelerin kullanımında yalnızca zaman maliyeti olarak görülebilirken, bilgisayarlar için çok daha fazlasıdır.

Uptime Nedir? 

İnternet siteleri içinde yer alan veriler bir hosting yani barınma hizmeti ile saklanır. Bu veriler bilgisayarlara benzeyen fakat çok daha yüksek kapasiteli sunucularda tutulur. İnternet sitesine erişim ve site güvenliği açısından, sunucunun kesintisiz çalışır durumda olması beklenir. Dış faktörler sebebi ile sunucuların 365 günün her saniyesinde çalışır durumda kalabilmesi ise neredeyse imkansızdır. Bakım hizmetleri, elektrik kesintileri, yazılım ya da donanım sebebiyle karşılaşılan sorunlar gibi faktörler hizmet kesintisine sebep olacaktır.

Uptime, verilerinizi barındıran sunucunun ne kadar süre kesintisiz olarak çalışabileceğini gösteren bir ölçüttür. Yüksek uptime verileri, kullanıcı memnuniyetini doğrudan etkiler. Bu sebeple, sunucu seçiminde önemlidir ve sunucunun kalitesini gösterir.

Sunucu seçiminde önemli olan diğer etkenler için “Sunucu Nedir?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Uptime Ne İşe Yarar?

Sıklıkla erişim sıkıntısı yaşanan bir site, kısa bir süre içinde ziyaretçi kaybına uğrayacaktır. Kullanıcılar, sitenin kullanılabilir zamanlarını beklemek yerine alternatif arayışlarına girecektir. Sadık bir ziyaretçi kitlesine ulaşmak ve kitleyi tutabilmek için, sitenin her daim ulaşılabiliyor olması gerekir.

Kesintiler, SEO açısından da olumsuz etki yaratır. Arama motorlarının kullandığı algoritmalar, sıklıkla kesintiye uğrayan sayfaları algılayabilir. SEO anlamında düşük performans da sitenizin aramalarda çıkmamasına ve müşteri yönlendirilmesi yapılmamasına sebep olur. Daha kurumsal bir ölçekte değerlendirildiğinde, kesintiler itibar ve güven kaybı anlamına gelecektir. Müşteriler kesintiye uğrayan sitelerle kullanıcı verileri paylaşımını da iki kez düşünecektir. Bunun dönüşü ise mali kayıplardır. 

Bir sitenin ulaşılabilir olması, hosting hizmetinin verildiği sunucunun çalıştığı zaman ile bağlantılıdır. Uptime olarak belirtilen bu süre, ne kadar yüksek olursa site erişimi o kadar kesintisiz olur. Bakım gibi planlı bir kesinti olması durumunda ziyaretçileri önceden bilgilendirmek, güven sağlamak için önemlidir. Her şey kontrolümüz altında izlenimi verecektir. Bu nedenle, hosting seçiminde düşük oranda kesinti kadar müşteri hizmetleri ile iletişim de önemidir. Hosting firması, gelişmiş bir müşteri hizmetleri servisine sahip ise sizi kesinti öncesi bilgilendirecektir. Planlanmamış durumlarda ise sorunun çözümü ile ilgili bilgi verecektir.

Bu güven ilişkisinin en iyi örneklerinden biri olan Natro hosting servisleri, %99,9 uptime ile hizmet verir. Her an ulaşılabilir müşteri hizmetleri sayesinde herhangi bir sorunda kullanıcılarınız ile aranızda güven probleminin oluşmamasına destek sağlar.

Uptime Oranı Nasıl Hesaplanır?

Uptime çalışabilir zaman dilimini gösterir. Referans değer bilinmediğinde, uptime süresi anlamsız olabilir. Örneğin, uptime 7 gün ise bunun bir hafta içinde mi yoksa bir ay içinde mi 7 gün olduğu önemlidir. Bu karışıklığa düşmemek için, ölçüt olarak uptime oranı kullanılır. Uptime oranı, sunucunun potansiyel maksimum kullanılabileceği sürenin, mevcutta ya da gerçekleşmesi tahmin edilen kullanım süresine oranlanması ile bulunur. Örneğin; yıllık hesaplamada potansiyel maksimum süre 8760 saat olarak alınırken, aylık hesaplamalarda 720 saat olarak alınır. Mevcut kullanım süresi, potansiyelden fazla olamaz. Başka bir deyişle, uptime oranının ulaşabileceği maksimum değer 100’dür.

Öte yandan, %100 uptime oranına sahip olmak neredeyse imkansızdır. Bu belli bir dönem için, örneğin bir hafta ya da bir ay için, mümkün kılınsa dahi bu oranın ölçüt olabilmesi sürdürülebilirliğine de bağlıdır. Kısa süreli trendlerin etkisini kırmak adına, hesaplamalar yıl üzerinden yapılır. Örneğin, bir sunucunun yıllık kesinti süresini hesaplarken öngörülerimiz aşağıdaki gibi olsun:

• Yıllık bakım süresi: 7 saat
• Olası diğer durumlar (elektrik kesintisi, afet vb.): 3 saat
• Donanım, yazılım problemleri: 2 saat

Yıllık 8760 saatlik potansiyel kullanıma sahip bir sunucu için 12 saatlik bir kesinti ön görülüyorsa, uptime oranı [(8760-12)/8760]*100 şeklinde hesaplanır. Böyle bir durumda, hosting servisinin uptime oranı %99,863’tür. Karşıtı olarak downtime yani kesinti oranı ise (12/8760)*100 = %0,13698 olarak hesaplanabilir.

%99 çalışma süresi vadeden bir firma ise yılda yaklaşık 3,5 gün bir kesinti ön görüyor demektir. Natro, %99,9’luk oran ile müşterilerine neredeyse kesintisiz hizmet vermeyi garanti eder. 

Kişisel bloglar ve web siteleri için yılın herhangi bir 12 saati sitenin erişilemiyor olması büyük bir sorun teşkil etmeyebilir. Kurumsal firmalar ve özellikle ticari şirketler için ise hem rekabet açısından hem de mali açıdan 1 saatin bile önemi büyüktür. Bu sebeple, uptime oranlarında virgülden sonraki basamaklar bile değerlidir.

• Uptime: %97,7 – Yıllık Kesinti Süresi: 201,48 saat / 8,375 gün
• Uptime: %98,2 – Yıllık Kesinti Süresi: 157,68 saat / 6,5 gün
• Uptime: %99 – Yıllık Kesinti Süresi: 87,6 saat / 3,65 gün
• Uptime: %99,5 – Yıllık Kesinti Süresi: 43,8 saat/ 1,825 gün
• Uptime: %99,9 – Yıllık Kesinti Süresi: 8,76 saat / 0,365 gün

Yukarıdaki veriler, küsuratların dahi ne kadar önemli olduğunu gösterir. Bu verileri inceleyerek söz konusu oranın hassasiyeti hakkında net bir fikir sahibi olabilirsiniz. Örneğin, görüldüğü üzere göze yüksek gibi görünen %97,7’lik bir oran, sitenize yılda 8 günden daha fazla bir süre erişilememesi anlamına gelir.

Uptime Oranları ve Hosting Seçimi

Yoğun rekabet koşullarında saniyelerin bile önemi yüksektir. Herhangi bir zaman diliminde müşterilerinizin size ulaşamıyor olması hem doğrudan hem de dolaylı olarak kayıplara neden olur. Erişim sorunu anlık satışlarınızı etkilerken, daha orta vadede müşteri kayıplarına ve uzun vadede ciddi maddi kayıplara sebep olabilir. Tüm bu bilgiler ışığında, hosting seçimi yaparken uptime oranlarını baz almak gerekir.

Hosting tercihinde uptime oranının önemi ve dikkat edilmesi gereken diğer konular için “Hosting Nedir?” başlıklı blog yazımızı inceleyebilirsiniz.

Hosting hizmeti sunan firmalar da bu verinin önemini bildiği için, bu oranı yüksek tutmak amacıyla çeşitli önemler alır. Bu önlemlerin aşağıda özetlenmiştir.

• Bilgisayar ile internet arasındaki bağlantının kopmasını engelleyen güçlü bir ağ altyapısı,
• Elektrik kesintisine karşı alınan jeneratör, ups gibi önlemler,
• Donanım sistemlerinde herhangi bir arıza yapılmaması için, periyodik bakımların yapılarak eski cihazların yenileri ile değiştirilmesi,
• Yazılım hatalarının en aza indirilmesi için gerekli bakımların ve güncellemelerin yapılması,
• Siber bir saldırıya maruz kalmamak adına gerekli ve yeterli güvenlik duvarlarının oluşturulması.

Benzer uptime oranlarına sahip firmalar arasında seçim yapmak şans gibi görülebilir. Konu biraz daha detaylı incelendiğinde, seçimlerde şansa yer olmadığı anlaşılacaktır. Hosting konusunda seçim yapmadan önce çalışılabilir süre dışında farklı konuları incelemenizi de öneririz. Bunların en temeli, olası bir kesintiyle başa çıkma kapasiteleridir. Bu kapasiteyi değerlendirirken, aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir.

• Firma, planlı bir kesintide iletişim sağlayarak önceden bilgilendirme yapıyor mu?
• Bakım, onarım gibi planlı kesintiler için internetin en az kullanıldığı zaman dilimleri tercih ediliyor mu?
• Öngörülemeyen bir sebeple kesinti yaşandığında, sorun ile ilgili bilgi veriliyor mu?
• Sorunun çözümü halinde, geri dönüş sağlanıyor mu?
• Herhangi bir sorun halinde, günün her anı ulaşılabiliyor mu?
• Kesinti olması durumunda, bu süre zarfı için geri ödeme ya da farklı seçenekler sunuyor mu?

Natro tarafından kullanılan sunucular %99,9 uptime oranına ulaşır. Güçlü çalışma potansiyelinin yanında, firma her an ulaşılabilen aktif bir müşteri hizmetleri destek hattına da sahiptir. Firmanın sağladığı hosting servisi, müşterilerinize karşı sizi yarı yolda bırakmaz.

En iyi ve %99.9 uptime oranına sahip hosting’e sahip olmak için buradaki linki ziyaret edebilirsiniz.