JavaScript nedir, ne için kullanılır?

JavaScript, özellikle son 20 yıla damgasını vurmuş yazılım dilleri arasındadır. Web sitesi geliştiricileri tarafından 3 farklı yazılım dili kullanılır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

• HTML: Web sitesine içerik eklemek için bu dil kullanılır.
• CSS: Web sitesinin tasarım, düzen ve stilini belirler.
• JavaScript: Bir web sayfasının davranışlarının yönetilmesi için tercih edilir.

JavaScript, öğrenilmesi son derece basit, web sitesinin işlevinin artırılması için yaygın şekilde tercih edilen bir yazılımdır. Bunun yanında bilgisayar oyunlarının çalıştırılmasından diğer web sitesi işlevlerine kadar birçok alanda JavaScript kullanılır. Github gibi siteler aracılığı ile çok sayıda JavaScript uygulaması bulabilirsiniz.

JavaScript’in Tarihçesi

JavaScript, 1995 yılında bir Netscape çalışanı olan Brandan Eich tarafından geliştirilmiştir. İlk ortaya çıktığı dönemde söz konusu yazılımın adı Mocha idi. Sonradan Mona adını alan yazılım, zaman içerisinde LiveScript ve en son da JavaScript adı ile anılmıştır. Yazılım ilk geliştirildiği dönemde çok sınırlı bir işleve sahipti. Fakat zaman içerisinde web dünyasında yaşanan gelişmeler de dikkate alınarak günümüzdeki halini almıştır.

JavaScript, ortaya çıktığı günden bugüne inanılmaz bir hızla gelişimini sürdürmüştür. 2016 yılına gelindiğinde ise web sitelerinin yaklaşık %92’lik kısmı bu yazılımı kullanmaya başlamıştır. Sadece 20 yıl gibi kısa bir sürede büyük bir başarıya imza atan JavaScript, büyük bir yazılım dili olmayı başarmıştır.

JavaScript Ne İçin Kullanılır?

JavaScript, rakipleri ile kıyaslandığında çok önemli avantajlara sahiptir. Bu kapsamda söz konusu yazılımı kullanarak sahip olacağınız avantajları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Bir compiler kullanmanıza gerek yoktur. Çünkü bu yazılım ile web tarayıcılarının HTML ile yorumlanması sağlanır.
• Öğrenilmesi çok kolay bir yazılımdır.
• Hatalar kolay bir şekilde tespit edilip gerekli çözüm geliştirilebilir.
• Web sitesindeki öğelere ya da özel durumlara göre ayarlanabilir.
• JavaScript, birden fazla tarayıcıda çalışabilir.
• JavaScript ile input değerlendirmesi yapılabilir. Manuel veri kontrolleri sınırlandırılabilir.
• Diğer yazılım dillerine nazaran çok daha hızlıdır.
• Web sitelerinin daha interaktif olmasını sağladığı gibi ziyaretçilerin de dikkatini çeker.

JavaScript kullanarak web sitelerinde yapmak istediğiniz birçok şeyi yapabilirsiniz. Bu kapsamda yapabileceklerinizi şu şekilde sıralayabiliriz:

• Dinamik web sitelerinin insanların hayatına dâhil olması sağlanır.
• Alışveriş sitelerinde ürünün sepete eklenmesi, kullanıcının ürüne yorum yapması gibi özellikler JavaScript aracılığı ile yapılır.
• Web sitelerine buton eklenebilir.
• Haber sitelerinde yana kayan haber, başlık ve açıklamaların görünmesini sağlar.
• Sitede hareket eden küçük çaplı oyunlar yaratılabilir.
• Web tabanlı mobil uygulamaların yapılması sağlanabilir.
• HTML’nin kaynak kodlarına erişilerek müdahale edilmesi sağlanabilir.
• Site kullanıcılarına mesaj iletilebilir.

Web Sayfalarına Etkileşimli Davranış Ekleme

Herhangi bir web sayfasına JavaScript kodu eklemek için <script> etiketi ile işlem yapmanız gerekir. Aşağıdaki örneğe bakarak pratikte durumun nasıl olacağını daha iyi anlayabilirsiniz:

<script type=”text/javascript”>

Your JavaScript code

</script>

Genel bir kural olarak JavaScript kodunu web sitenizde <header> içine konumlandırabilirsiniz. Bunun yanında kodu farklı dosyalarda saklayarak sadece ihtiyaç duyduğunuz zamanlarda çalıştırabilirsiniz. 

Web Ve Mobil Uygulamalar Oluşturma

JavaScript’in en çok kullanıldığı alan web sitesi ve mobil uygulama oluşturulmasıdır. Sitenin ya da mobil uygulamanın içerisindeki eklemeleri ya da tasarımı JavaScript ile düzenleyebilirsiniz. Aynı zamanda web sitesi ile mobil uygulamanın entegrasyonunu da sağlayabilirsiniz.

Web Sunucuları Oluşturma

Web sunucularının oluşturulmasında kullanılan en etkin yazılım türü JavaScripttir. Bu yazılım ile sunucu içerisinde karşılaşılacak sorunlara kısa sürede çözüm geliştirebilirsiniz.

Oyun Geliştirme

JavaScript kod yazılımı ile kendi oyununuzu yapabilir, yaptığınız oyunu geliştirebilirsiniz. Bu anlamda çalışma yaparken bazı kodların HTML ve CSS ile uyumlu olduğu da göz önünde bulundurularak bu yazılımlara da hâkim olmanızda fayda vardır.

JavaScript Sayfaya Nasıl Uygulanır?

Bir web sitesine JavaScript kodu eklemek için uygulanan iki temel yöntem vardır. Bunlar, çoğu kaynakta dâhili ve harici kullanım olarak adlandırılmaktadır.

Dahili JavaScript

Bir web sitesine JavaScript kodu eklemek istediğinizde <script> etiketi kullanmanız gerekir. Her zaman kullanmayacağınız kodları tutmak için <header> etiketleri arasına da konumlandırma yapabilirsiniz.

Harici JavaScript

JavaScript kodunu HTML içerisine direkt eklemek yerine harici olarak kullanmayı da tercih edebilirsiniz. Kimi durumlarda kodların harici dosyalardan çağırılması çok daha iyi bir fikir olabilir. Eğer kodları birden fazla web sayfasında kullanmak isterseniz harici JavaScript kullanımı çok daha uygundur.

HTML kodunu ve JavaScript kodunu ayrı dosyalarda sakladığınızda web kodlamasının kullanılabilir yapısının ve sürdürülebilirliğinin daha ideal olduğunu görebilirsiniz. Bu da internet sitesinin performansını olumlu yönde etkiler.

Satır İçi JavaScript

JavaScript, farklı şekillerde konumlandırılabilir. Kodlar bir HTML sayfasının içine yazılabildiği gibi CSS gibi ayrı dosyalara da yazılabilir. Kullanımda HTML’nin satır içine de JavaScript kodlarının yazıldığı görülür. Fakat bu yöntem, arzu edilen bir uygulama değildir.

Eğer JavaScript kodlarınız çok kısa ise bunları HTML ile birlikte aynı dosya içine yazabilirsiniz. Kodların uzunluğu fazla ise ayrı bir dosyada kodları tutmanız daha mantıklı olacaktır.

En Popüler JavaScript Kütüphaneleri

Web dünyasının büyümesi ile birlikte JavaScript günümüzün en popüler yazılım dillerinden biri haline gelmiştir. Bu kapsamda kullanabileceğiniz en popüler JavaScript kütüphaneleri şunlardır:

• jQuery
• D3.js
• React
• QUnit
• Parsley
• jQuery UI
• Glimmer
• Anime.js
• Bideo.js
• Multiple.js

jQuery, en çok kullanılan kütüphanelerin başında gelmektedir. Özellikle animasyonların oluşturulmasında, olayların işlenmesinde ve daha birçok işlevi ile bu kütüphane yaygın şekilde kullanılmaktadır. Tarayıcılar arası uyumsuzluklar da bu kütüphane ile giderilmektedir.

JavaScript Nasıl Öğrenilir?

Günümüzün en önemli yazılım dillerinden olan JavaScripti öğrenmek için farklı yollar tercih edilebilir. Bu kapsamda tercih edilen yöntemlerden ilki yazılım kitaplarından JavaScripti öğrenmektir. Yazılım kitapları, söz konusu yazılım ile ilgili her türlü ayrıntıya yer vermektedir. Kitapları ayrıntılı ve planlı şekilde incelediğinizde kısa sürede JavaScript öğrenimini tamamlayabilirsiniz.

JavaScript öğrenebileceğiniz diğer bir yol, online derslerdir. Günümüz dünyasında en yaygın tercih edilen yöntem de online ders ile yazılımın öğrenilmesidir. Bu kapsamda geliştirilmiş birçok platform vardır. Söz konusu platformlar, uygulamalı şekilde JavaScripti kısa sürede öğrenmenizi sağlayacaktır.

Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın JavaScript, kısa sürede öğrenilebilen bir yazılımdır. İlk bakışta kodlama dilinden gözünüz korkabilir. Fakat kısa sürede öğrenmeye başladığınızı görmek, kısa sürede yazılım diline hâkim olmanızı sağlayacaktır. JavaScript öğrenmek için aşağıdaki ipuçlarını da dikkate almanızı tavsiye ediyoruz. Mümkün olduğu kadar fazla alıştırma yapın. Kodlamayı kolay bir şekilde öğrenmeniz için mümkün olduğu kadar fazla pratiğe ihtiyacınız vardır. Ayrıca her gün alıştırmalara zaman ayırmanız gerekir. Her gün kodlama alıştırmaları için 5 dk. zaman ayırmanız dahi yeterli olacaktır.

Kodlama öğrenirken notlar almaya gayret edin. Özellikle online derslerde alacağınız notlar, ilerleyen süreçte yazılım dilini çok daha iyi öğrenmenize yardımcı olacaktır. Zaman zaman geriye dönerek notlarınıza göz gezdirmeniz, yazılım dilini daha iyi kavramanızı sağlar. Kısa sürede kendi kodunuzu yazmaya başlayın. Bu tür yazılım programlarını öğrenmenin en iyi yolu, en kısa sürede kendi kodunuzu yazmaktır. Yazacağınız kod, karmaşık bir kod yapısı olmak zorunda değildir. Basit bir kod yapısı ile de kendi kodunuzu yazabilirsiniz.

En iyi kodlama yöntemini belirleyin. JavaScript öğrenirken yapmanız gereken en önemli şey, benimsediğiniz en iyi kodlama yöntemini belirlemektir. Bu sayede öğrendiğiniz yazılım dilinin kalıcı olmasını sağlayabilirsiniz.