Bu İçerikte Bahsedilen Konular
HTTP, İngilizce “Hypertext Transfer Protokol” kelimelerinin kısaltmasıdır ve Türkçe “köprü metni aktarım protokolü” anlamına gelir. Web sayfalarının görüntülenmesinde ve erişilmesinde iletişim protokolü için kullanılan bir ifadedir. HTTP, web üzerinden açılan sayfalarda, görüntüyü belirlerken aynı zamanda doğru görüntülemesini de sağlayan sistemdir. Sunucu ile bilgisayar arasında veri alışverişinde kuralları, HTTP belirlemektedir.
HTTP protokolünün çalışabilmesi için tarayıcılara ihtiyacı vardır. HTTP’nin en çok kullanıldığı tarayıcılar arasında Internet Explorer ve Google Chrome gibi tarayıcılar bulunur. Tarayıcılardaki adres çubuğuna “HTTP”, URL’den önce yazılır. URL’den önce yazılmasının sebebi; sunucu ile bilgisayar arasındaki iletişim protokolünü belirlemesidir. Sunucu cevap verdiğinde internet sayfası doğru bir şekilde görüntülenebilir.
HTTP protokolünün en son sürümü olan HTPP/3, diğer HTTP’ler gibi sunucular ile bilgisayar arasındaki iletişim kurallarını belirleyen sistemdir. İnternet hızının ve dayanıklılığının gelişen teknoloji ile birlikte artması kaçınılmazdır. Bunun devamlılığının sağlanabilmesi için de HTTP gibi protokollerin sürekli olarak güncellenmesi gerekir. Modern sürümler geliştirilerek aksamalara neden olan sorunlar giderilebilir.
HTTP nedir, nasıl çalışır, ne işe yarar detaylı olarak öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.
HTTP/3’ün çıkarılmasındaki amaç HTTP/2’nin daha yavaş kalmasıdır. Çok değil, HTTP/2 protokolünün çıkışından iki yıl sonra 2018 yılında, İnternet Mühendisliği Görev Gücü (IETF), HTPP/3’ü piyasada duyurdu. HTTP/3’ü yeni baştan tanıtmak yerine, daha güvenli, daha stabil bağlantılar sağlayabilen ve daha hızlı veri transferi yapabilen şeklinde bir tanımlama yaptı.
Google 2012 yılında HTTP/2’nin “Quick UDP Internet Connections” (QUIC) isimli yeni varisini geliştirmeye başlamıştı. Pek çok ürününe “HTTP over QUIC” protokolünü eklemişti. HTTP/3, “HTTP over QUIC”in ve HTTP/2’nin avantajlı yanlarını kullanarak daha stabil ve daha hızlı veri transferi gerçekleştirir. Yapılan planlamaya göre de HTTP/3, UDP tabanlı ile TCP tabanlı HTTP/2 ve QUIC yaklaşımının yerine gelecektir. HTTP/3 sürümü, HTTP/2’ye çok daha hızlıdır. Bilgilere çok daha hızlı bir şekilde ulaşılır. Bilgi alışverişi sırasında sunucular ve işlemcilerin güvenliğini artırır. Önceki sürümüne göre çok daha hızlı bilgi akışı sağlar. Hata oluşma ihtimalini en aza indirir.
HTTP/3 ile bir internet sitesine girmek isterseniz, bunu çok hızlı bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz. İlk ve ikinci sürümlerinden farklı bir yerleşik şifreleme özelliğine sahip olan HTTP/3, çok daha güvenlidir. Bu sayede kullanıcılarıyla bilgi alışverişinde bulunurken ve internette işlem yaparken avantaj sağlar. Güvenliği sağlamak amacıyla kullanılan bir HTTP uzantısı olan HTTPS’nin de atanmasına gerek kalmaz. HTTP’nin daha önceki sürümleri temel protokol sistemini yani TCP’yi kullanır.
HTTP/3 ise TCP’yi kullanmayarak, OUIC kullanır. Google tarafından geliştirilen OUIC, TCP ile ortak özellikler gösterir. Farklı olarak işlemlerini hızını ve güvenliğini TCP’den çok daha fazla artırır. Bir işlem yapılmak istendiğinde TCP ile saniyeler içinde gerçekleşirken, QUIC ile milisaniyelere içinde gerçekleşir.
Hepsinden farklı olarak HTTP/2 ile SPDY’nin gelişmesinde ön ayak olan Google, bu sefer de HTTP/3 protokolünün gelişmesini sağladı. QUIC adlı bir programı geliştirerek, HTTP/3 protokolünün ortaya çıkmasını sağladı. HTTP/2, TCP, TLS gibi protokollerinin birleşimi üzerine QUIC, bir UDP veri aktarımı olarak tanımlanabilir. HTTP/3 protokolü eski sürümlerinden farklı olarak “User Datagram Protocol” (UDP) bağlantısı üzerinde çalışır. İnternet ağında UDP, TCP sisteminde “handshake” oluşturmadan, veri transferine olanak tanır. Bu sayede veri transferini çok hızlı bir şekilde gerçekleştirilen bir protokoldür. UDP protokolünde TCP bağlantılarında SYN, FIN, ACK gibi kullanılan karşılıklı bağlantı komutları, handshake ve bağlantı işlemlerine gerek kalmaz. Açılan port üzerinden doğrudan veri aktarımı sağlanır.
HTTP/3 Nasıl Çalışır?
Kendisinden önceki sürümlerden farklı olarak HTTP/3, TCP protokolü ile birlikte çalışmak yerine, TCP’den daha eski bir protokol olan QUIC ile çalışır. Google tarafından geliştirilen QUIC, UDP ile TCP’nin en iyi yanlarının kullanıldığı protokoldür. Bunlar; güvenlik ve hızıdır. Bir önceki sürümünden farklı olarak HTTP/3, UDP kullanıp, sıralamasız bir şekilde veri paketlerini gönderir. Bu durum da çok daha hızlı arama ve yükleme yapılmasına sebep olur. Bu sistem, TCP’nin kontrollü ve sıralı bir şekilde verilerini göndermesinden daha hızlı işler. Fakat sitem her zaman TCP kadar güvenli değildir. Bu soruna çözüm bulmak için de yeni sürümde verilerde sorun oluşması durumunda, yalnızca bulunduğu paketi etkileme özelliği geliştirilmiştir.
HTTP/3 Nasıl Anlaşılır?
HTTP/3’ü anlamak için HTTP/2, UDP ve QUIC’in fonksiyonlarını anlamak gerekir. “HTTP over QUIC”, veri transferinde UDP kullanır. İnternetin en yaygın transfer protokolü olan TCP’yi ise HTTP/2 kullanır. TCP veri paketlerini kronolojik olarak gönderirken, bunu çok seviyeli el sıkışma bağlantıları ile yapar. HTTP/2 ile internet protokolü sınırlarına ulaşınca, yeni bir protokol olan HTTP/3 geliştirildi. Bu sürüm ile TCP’nin yani HTTP/2’nin limitleri aşıldı. Böylece sunucu ve istemci arasındaki gidiş – geliş önemli ölçüde kısalmıştır. Prensip olarak HTTP protokolü aynı kalır. Fark ise entegre şifreleme sistemi ile veri transferinin tipidir.
HTTP/3 Neden Önemlidir?
HTTP/3’ün HTPP’nin diğer sürümlerinin yerine kullanılmasının en önemli sebepleri; güvenlik ve hız sağlamasıdır. HTTP/3 kullandığı QUIC protokolü sayesinde herhangi bir işlemin hızını milisaniyelere kadar indirerek çok kısa sürelerde işlemi gerçekleştirir. HTTP/3 ile birlikte kullanılan QUIC, %3,6 gibi bir oranda internet sitelerinin yüklenmesi ve kullanıcıların siteler içerisinde işlem yapabilme süresini artırır. Kullanıcılar için HTTP/3’ün önemli özelliklerinden biri diğeri de ağlar arası geçiştir. Ağlar arasında yaşanan gecikmelerin en aza indirilerek yeniden yüklemenin kaldırılmasıdır.
WiFi’den mobil ağlara QUIC ile geçildiği zaman, yeniden yükleme yapma zorunluluğu yoktur. Bu sayede kullanıcılar, ister mobil ağda ister Wi-Fi’da hiç gecikme yaşamadan kesintisiz internet kullanabilirler. Kullanıcılar açısından HTTP/3’ün önemli olmasının diğer bir sebebi ise güvenliktir. HTTP/3’ün yerleşik şifreleme özelliği sayesinde, çok daha güvenli bir şekilde internet sitelerine giriş yapabilirler. Yaptıkları bilgi alışverişi ve diğer tüm işlemler OUIC protokolünün kendi güvenliği sayesinde koruma altında olur.
HTTPS atamasına duyulan ihtiyaç, yerleşik şifreleme özelliği sayesinde ortadan kalkar. Kullanıcılarına sunduğu yüksek internet performansı ile HTTP/3 oldukça önemlidir. OUIC kullanılarak hızlanan HTTP’nin yeni sürümü olan HTTP/3, çok hızlı olmasının yanında hata payı da düşüktür. Hata payının düşük olması kullanıcıların tercih etme oranlarında artış olmasını sağlar. Kullanıcıları daha çok memnun etmek için “Chrome CloudFlare” gibi tarayıcılar da yeni sürümü destekler.
Google bazı testlerde OUIC kullanmanın %3,6 oranında arama sonuçlarını hızlandırırken, Youtube yükleme sürelerini de %15 oranında kısalttığını tespit etmiştir. Ağlar arasında geçiş yaptığınızda daha düşük bir etki yaratır. Wi-Fi’dan mobil ağa geçerken tarayıcınızın oturumları tekrardan müzakere etmesi gerekir. OUIC tamamen internetin performansını artırmak ile ilgilendiği için bu müzakere işlemi artık gerekli değildir. Kullanıcılar için bu, daha hızlı yüklenen web siteleri ve uygulamalar anlamına gelirken, aynı zamanda daha keyifli bir deneyim manasını da taşır. HTTP/3 protokolünü destekleyen herhangi bir tarayıcıyı kullanıp QUIC’in avantajlarından yararlanabilirsiniz.
HTTP/3 Protokolünün Diğer Protokollerden Farkları Nelerdir?
İnternet teknolojilerine meraklı olanların web dünyasında öğrenilecek ve geliştirilecek ürünlerin bitmeyeceğini bilir. Her gün gelişen değişen teknoloji ile farklı kavramlar ortaya çıkıyor. Olmazsa olmazlar arasında; web siteleri ve bunlara ait teknik detaylar da gösterilebilir. Bir web sitesini çeşitli amaçlar için kurarak kullanabilirsiniz. Web sitesi üzerinde çalışmalar yapan geliştiricilere belki de en yorucu gelen, içeriklerin yüklenmesi için çok uğraş gerekmesidir.
Yüklenen içeriklerin boyutunun ve kalitesinin belli standartlarda olmasını destekleyen HTTP’nin birçok sürümü vardır. Her bir sürümü geliştirilerek bir önceki sürümlerinin yetersizliği sebebi ile çıkarılmıştır. Son sürüm olan HTTP/3 ve bir önceki sürüm olan HTTP/2 farkları aşağıda anlatılmaktadır.
HTTP/2, TCP protokolü kullanırken; HTTP/3, çoğu bağlantı için çok daha fazla performans artısı vaat eden OUIC kullanır. Aradaki fark “el sıkışması” ile alakalıdır. El sıkışması kavramı; bir ağın iki noktasına sinyal vererek bağlantı kurması anlamına gelir. Bağlantının süresi el sıkışmasına bağlıdır. Yani ne kadar çok el sıkılırsa, bağlantı kurmak da bir o kadar uzun sürer. Eğer OUIC kullanırsanız, tarayıcınız tek bir el sıkışması ile size hız kazandırır. HTTP/3, HTTP/2 ve “HTTP over QUIC”in zayıf noktalarını bypas eder.
HTTP/3 Kullanmak Ne Gibi Avantajlar Getirir?
HTTP’nin son sürümü olan HTTP/3, getirdiği avantajlar ile hem web sitesi sahiplerine hem de ziyaretçilere büyük avantajlar sağlar. Bu avantajlar aşağıda sıralanmıştır.
- Daha hızlı veri transferi sağlar.
- Daha düşük sürelerde içerikleri yükler ve kısa sürede web sitesine ulaşmanıza yardım eder.
- Bağlantıları daha stabildir.
- Bir önceki sürümlerindeki zayıf noktalarını kullanmayarak sadece tüm avantajlarını kullanır.
- HTTP/3 bağlantının güvenliği için ayrıca el sıkışmasına ihtiyaç duymaz.
- Güvenlik sorgularını daha üst seviye olan TLS katmanında gönderir.
- Şifreleme işlemi direkt olarak transfer protokolü üzerinden gönderilir.
- HTTP/3 ile bağlantı sağlanabilmesi için yapılan iki geçişe gerek yoktur. Tek geçişe indirilerek bağlantı süresini kısaltır.
- HTTP/3 ile birlikte UDP kullanılması başarılı bir yükleme için, bekleme yapmadan işlem gerçekleştirilir.
- HTTP/3 ile başarılı bir indirme işlemi gerçekleştirme IP adreslerine bağlı değildir.
- Ağ değiştirilirken bireysel bağlantı kimlikleri ile bile kalıcı indirme yapmak mümkündür.
- HTTP/3 daha esnek, daha hızlı ve daha stabil bağlantısıyla mobil kullanıcıları için avantaj sağlar. Kullanıcıların web deneyimini pozitif hale getirir.
HTTP/3 için Tarayıcı Desteği Hangi Arama Motorları Verir?
İnternetin hızlı bir şekilde hayatımıza girmesi ve geliştirilmeye açık olması, her geçen gün yaşantımızda konfor sağlamaya devam ediyor. Yapılan, geliştirilen her bir sürüm, hız ve güvenlik gibi konuların yanı sıra kolay kullanımı da beraberinde getiriyor. Son sürüm olan HTTP/3’ün performansı ile birlikte web gezintileri daha keyifli hale geliyor. Tarayıcılar tarafından desteklenmesi de yükleme ve arama performansının çok daha üst düzeye çıkmasını sağlıyor. Bu sayede daha güvenli bir hale de geliyor.
Tüm bunların ışığında; dünyanın pek çok yerinde kullanılan büyük ölçekli tarayıcıların HTTP’nin en yeni sürümü olan HTTP/3 protokolünü kullanmaları yakındır. Bu, hem kullanıcıları için memnuniyet sağlamak hem de kendi performansları açısından gereklidir.
Günümüzde Cloudflare, Firefox, Google Chrome, Opera gibi çok sık kullanılan tarayıcılar HTTP/3 desteği veriyor. HTTP/3’ün Cloudflare, Firefox, Chrome, Opera gibi büyük tarayıcılar ile HTTP/3’ü kullanan siteler birleştiğinde arama ve yüklenme hızları çok artar. Örneğin; Chrome HTTP/3’ü kullanmaya başladıktan sonra aramalardaki gecikmenin %2 oranında azaldığı saptanmıştır. YouTube’un HTTP/3’ü desteklemeye başladıktan sonra ara belleği kullanmadan ortaya çıkan gecikme ise %9 oranında azalmıştır.
