Bu İçerikte Bahsedilen Konular
Whois alan araması, önceden kayıtlı bir alan adı hakkında bilgi almanızı ve bu adın kullanılıp kullanılamayacağını öğrenmenizi sağlar. Whois, bu bilgileri saklamanın ve diğer kişilerin bu bilgilere ulaşmasının en kolay yollarından biridir.
Domain Whois Nedir?
Whois; internet kullanıcılarına bilgi sağlamak amacıyla kullanılan, TCP tabanlı bir sorgu ve yanıt protokolüdür. Başka bir deyişle; tescil edilen bir alan adının hangi kişiye ya da kuruma ait olduğunu, bu kişi ya da kurumların iletişim bilgilerini, alan adının kaydedilme tarihini ve bitme zamanını gösteren künyedir. Bu bilgilerin her alan adı için tutulması zorunludur. Bu sayede Web sitesi sahiplerine hızlı bir şekilde ulaşılması mümkün hale gelir. Domain adı ve IP adresi hakkında bilgi vermek amacıyla kullanılan Whois sayesinde kullanıcılar, seçtikleri alan adının tescil için uygun olup olmadığını da görebilir.
Yasal amaçlar ile sürekli olarak kullanılan Whois veri tabanı, tescil edilen tüm alan adlarının bir listesidir. Marka ihlalleri, yasa dışı içerikler, dolandırıcılık eylemleri gibi sorunların belirlenmesinde ve giderilmesinde bu aramalardan yararlanılır. Alan adı araması sonucunda gelen iletişim bilgileri ile kişiler kötüye kullanımdan sorumlu tutulabilir.
Bu veri tabanı Internet Corporation of Assigned Names (ICANN) sorumluluğundadır. ICANN, internetin yaygın olarak kullanılmaya başlanması sonucunda çevrim içi ortamın sürdürülebilmesini sağlayan prosedürleri yönetebilecek resmi bir kuruluş olarak 1998 yılında kurulur. 2016 yılından itibaren herhangi bir ülkenin gözetiminde olmadan varlığını sürdürür.
Whois Modelleri Nelerdir?
Whois kaynak verilerini saklamak için iki farklı yöntem bulunur:
İnce (Thin) Model
İnce Whois araması ile yalnızca domain durumu, kaydın hangi firma üzerinden yapıldığı ya da sponsor firma, kayıt ve bitiş tarihi bilgilerine ulaşmak mümkündür. Bunların dışında ek bilgi elde etmek isteyenlerin ikincil bir arama yapması gerekir.
Kalın (Thick) Model
Kalın Whois araması, kullanıcıların ince Whois aramasından çok daha fazla bilgi sahibi olmasını sağlar. Alan adını tescil ettiren kişinin iletişim bilgileri gibi pek çok teknik bilgiye bu arama ile ulaşılabilir. Alan adını alan kişi, kayıt yeri, kullanılan sunucular, kayıt ve bitiş tarihleri hakkında gerekli tüm bilgileri sağlar.
Domain Whois Sorgulaması Nasıl Yapılır?
Whois sorgulaması için bazı yöntemlerden yararlanılabilir:
Web Tabanlı Whois Sorgulaması
ICANN, kullanıcılar için Whois aramalarını oldukça kolay hale getirir. Kullanıcıların yapması gereken, Web tabanlı Whois arama araçlarından birine giderek bir alan adı yazmak ve “Ara”ya tıklamaktır.
Komut Satırı Whois Sorgulaması
Kullanıcıların kendi bilgisayarlarından Whois sorgulaması yaparken 3. taraf hizmetlerini geçersiz kılması mümkündür. Windows komut sistemi ya da Linux arama komutu kullanılarak sorgulama yapılabilir.
Kayıt Şirketi Aracılığıyla Whois Sorgulaması
Kullanıcılar arama yaparken, Whois sunucusunda kaydın kontrol edilmesini sağlayan bazı alan uzantılarını belirli alana girer. Ancak belirli bir alan uzantısı için Whois sunucusunu bulmanın standart bir yöntemi yoktur. Bu durumda Whois sorgulaması doğrudan yapılamadığı için kullanıcıların bir kayıt şirketi üzerinden arama yapması gerekir.
Whois IP Sorgulaması
Kullanıcıların bir IP adresini kimin kontrol ettiğini bulması da mümkündür. IP aramalarında sorgulanan kişinin iletişim bilgileri ve coğrafi konumu bulunabilir. IP adresinin sahibinin alan gizliliği korumasını kullanmaması durumunda, bu veriler için IP adresinin ilgili alana girilmesi yeterlidir.
Domain Whois Sorgulaması Ne İşe Yarar?
Whois sorgulaması; bir alan adını kimin aldığını ve bu kişilerin iletişim verilerini, kayıt tarihini ve yenilenme zamanını öğrenmenize yardımcı olur. Her internet kullanıcısı ya da resmi kurumlar, bir internet sitesini kimin kurduğunu bu şekilde öğrenebilir. Çevrim içi içeriklerin ve hizmetlerin hangi kişi ya da kurumların sorumluluğunda olduğunun bilinmesi, verimli ve güvenilir bir iletişim aracı haline gelen internete olan genel kullanıcı güvenini destekler.
Sorgulamanın faydaları arasında ise ticari marka ihlallerinin ve telif hakkı hırsızlığının önüne geçilmesi bulunur. Yasalara göre dolandırıcılık ve kötüye kullanımın ortaya çıkarılması için araştırma yapılmasına ve önlem alınmasına yardımcı olur. Bir anlamda, internet kullanımının istikrarını ve güvenliğini güçlendirir.
Whois üzerinden elde edilen bilgiler spamlar, yasa dışı yayınlar ve kimlik hırsızlığı ile savaşmaya fayda sağlar. Bu işlemleri yapanların kimliği, Web sitelerinin alan adı sayesinde öğrenilebilir. Kişiler ya da kurumlar, domain’in askıya alınması için de talepte bulunabilir. Ayrıca ulusal ve uluslararası soruşturmalara katılan kolluk kuvvetleri de desteklenir.
Whois sorgulaması, mevcut bir alan adını satın almak isteyenler için de gerekli bilgilere ulaşmayı sağlar. Bir alan adının kime ait olduğunu bilen kullanıcılar, bu kişiler ile iletişime geçebilir. Çoğu kişi, özellikle ticari bir faaliyette bulunan markası ya da şirketi için tam uygun olan bir alan adı belirler ve bunu satın almak ister. Bu alan adı daha önceden satın alındıysa, en kolay yol Whois sorgusu sayesinde domain sahibine ulaşmaktır.
Bazı kişiler alan adlarını alma ve satma işi ile ilgilenir. Alan adı yatırımcısı olarak da bilinen bu kişiler, işlemleri gerçekleştirmek için bir iletişim yöntemine ihtiyaç duyar. Whois veri tabanı, bir Web sitesi adresinin güncel sahibine ulaşmanın en kolay yollarından biridir.
Natro Whois Sorgulama Aracı ile sorgulama yapmak isterseniz, buradaki linke tıklayabilirsiniz.
Alan Adı Gizliliği Nasıl Korunur?
ICANN, bir alan adına sahip olan ve domain yöneten kişilerin iletişim bilgilerinin Whois dizinleri aracılığı ile herkese açık hale getirilmesini şart koşar. Bu bilgilere posta adresleri, e-mail adresleri ve telefon numaraları dahildir.
Ancak bazı durumlarda Web sitesi sahipleri iletişim bilgilerinin görünmesini istemez. Bu durumda Whois sorgulaması ile alan adı aratılsa da domain sahibine ya da herhangi bir bilgiye ulaşılamaz. Domain Whois koruması ile bilgilerini saklamak isteyenler, kullanıcı panelinde bulunan yönetim bölümünden bilgileri kontrol edebilir.
Alan Adı Gizliliğinin Faydaları Nelerdir?
Alan adını gizlemenin kullanıcılara sağladığı bazı faydalar bulunur:
Kimlik Hırsızlığına Çözüm
Dolandırıcılar, güncel bilgileri kullanarak alan adı sahiplerinin Web sitelerinin kontrolünü ele geçirmek isteyebilir. Alan adı gizliliği ile farklı birinin domain sahibi adına hesap oluşturması, Web sitesinde hasara yol açması ve kötü niyetle herhangi bir eylemde bulunması riski azalır.
İstenmeyen Mesajlar
Whois sorgulamasında iletişim bilgilerinin açık olması, kullanıcıların spam hedefi haline gelmesine neden olur. Markalar ve şirketler, Whois sorgulaması ile potansiyel müşterilerin bilgilerine ulaşabilir. Fırsat teklifleri yapmak ya da kampanyalar ile ilgili bilgi vermek amacıyla kullanıcıların rızası olmadan e-mail adreslerini kullanabilir. Aynı zamanda dolandırıcılık ve sahtekarlık gibi kötüye kullanımlarda da kullanıcıların hedef olması mümkündür.
İletişim Bilgilerinin Kontrolü
3. kişilerin, kişisel e-posta ve telefon numarası kayıtlı olan domain sahipleri ile ne zaman ve nasıl iletişime geçeceği belli değildir. Whois gizliliği sayesinde iletişim bilgilerini kapatabilir ve kontrolü sağlayabilirsiniz.
Domain Whois Bilgileri Ne Kadar Doğru?
Whois sorgulaması sırasında karşınıza gelen bilgiler, başlangıçta bir alan adı kaydedildiğinde saklanır. Ancak zaman içinde bilgilerin güncelliğini yitirmesi de mümkündür. ICANN, alan adı sahiplerinin iletişim bilgilerini sürekli güncel tutmasını ister. Bu güncelleme, bir kayıt şirketinin Web sitesi ya da çağrı merkezi üzerinden, hesap bilgilerine erişilerek yapılabilir.
Whois kaydında yapılan bilgi değişikliklerinin geçerlilik kazanması ise biraz zaman alabilir. Genellikle 24 saat içinde, yapılan güncellemeler geçerli hale gelir. Whois bilgilerinin bu şekilde her zaman güncel olması sayesinde alan adına sahip olan kişiler ile iletişime geçmek oldukça kolaylaşır.
