Bu İçerikte Bahsedilen Konular
Bilgisayar teknolojisi, hayatımızda birçok kolaylık katmasının yanı sıra, üst düzey gelişimlerin de yaşanmasını sağlamıştır. Böyle önemli olan bir teknolojinin, çalışma prensibi de bir o kadar ayrıntı ve donanımı gerektirir. Bilgisayarlar içerisinde bulunan herhangi bir parça, sistemin doğru ve sorunsuz çalışması için gereklidir. Bu sebeple her bir parçanın görevi, diğerini tamamlayacak nitelikte bulunur. Bilgisayar içerisinde yer alan en temel parçalar arasında sayılan CPU ise verilen işlenmesini sağlayan önemli bir yazılım aracıdır.
CPU Nedir?
CPU yani tam adıyla Central Process Unit, işlemci olarak tanımlanabilir. Merkezi İşlem Birimi olarak da geçmesiyle birlikte bilgisayar işleyişinde önemli bir parça olduğu anlaşılmaktadır. Sadece bilgisayarlarda değil, çeşitli elektronik eşyalarda da kullanımı tercih edilir. Televizyon ve telefon gibi elektronik cihazların yapısında yer alan CPU; belirli bir fonksiyon ve komut sistemiyle çalışır. Böylelikle çalışma mekanizmasının en önemli yapı taşları arasında yerini alır.
Tarihsel olarak bakıldığında geniş bir yelpazeye sahip olan CPU sistemler, bilgisayarların işleyişi için daima ihtiyaç duyulan parçalardan biridir. Bilgisayar kullanımının aktif olmadığı zamanlarda bile, CPU sistemine alternatif olacak birçok parça denenmeye çalışılmış ve en sonunda 1970’li yıllarda üretimi gerçekleşmiştir. İlk Intel tarafından üretilen CPU, günümüz bilgisayar sistemleri ve diğer elektronik araçlarda kullanımı oldukça tercih edilen parçalar arasında yerini almaktadır.
WordPress’te yüksek CPU kullanımı nasıl düşürülür, öğrenmek için buradaki blog yazımızı inceleyebilirsiniz.
CPU Görevi Nedir?
CPU sisteminin temel görevi veri akışını doğru bir şekilde sağlayarak, yazılım komutlarını uygulamaktır. Bu göreviyle birlikte işleyişin en temel parçalarından biri olmayı başarır. Genel olarak yönetici görevine sahip olan CPU, tüm işleyişin belirli bir düzende olmasını sağlar. Donanım ile yazılım arasında veri akışını kontrol ederek, genel işleyişin kontrolünde görev alır. CPU işlemcisinin bünyesinde ALU yani Aritmetic Logic Unit denilen bir birim yer alır. Bu birim, CPU sisteminin matematiksel ve mantıksal olarak işleyişinde katkıda bulunur. Gerekli olan komutları yerine getirirken, ALU birimlerden yardım alır ve işlemin akışını bozmadan ilerletir.
CPU Nasıl Çalışır?
Bilgisayarların temel işlevlerini gerçekleştirme görevini üstlenen CPU, gerekli olan tüm eylemlerin gerçekleşmesine ve bu eylemlerin gerçekleşmesi ihtiyaç duyulan tüm hesapları yapar. Genel işlevinin yanı sıra CPU işlevlerini dörde ayırabiliriz.
- Bilgisayarlar eylemlerini gerçekleştirmek için gerekli olan talimatları toplar.
- Aldığı talimatlara göre çözüm üretir.
- İşlemlerin ilerlemesini ve yürütülmesini sağlar.
- Tüm bu işlemlerin ardından elde ettiği verileri toplar. En sonda toplanan veriler ise bilgisayar içerisinde MB, GB ve TB gibi bit alanlarını kapsar.
Talimatları toplarken kodların ayıran CPU, işlemlerin hızlı bir şekilde ilerlemesi için kodları ikili şekilde talimata çevirir. Ayrıca tüm genel görev işlemini yaparken, bilgisayarda yer alan diğer işlemcilerle de ortak çalışabilir. RAM işlemcisi, bu durum için örnek verilebilir.
CPU Kaç Çeşide Ayrılır?
CPU işlemciler şekillerine, etkilerini ve görev alanlarına göre kendi içerisinde belirli gruplara ayrılır. Doğru CPU seçimi, işlemlerin hızını artırır ve bilgisayarınıza kolay bir şekilde uyum sağlayabilir.
Slot Tipi İşlemci
Dikdörtgen şeklinde olan işlemci, kart modeline sahiptir. Gerekli olan işlemciler kartın üzerinde yer alır. Anakarta bağlanması ise kartın üzerinde yer alan bağlantı noktaları ile sağlanır. Farklı özelliklere sahip olan kart işlemci, kolaylık ve yüksek performans imkanı sunabilir. Üzerinde soğutucu ve dış kılıf gibi birçok özellik bulunmaktadır.
Soket Tipi İşlemci
Kare bir tasarıma sahip olan işlemci, rahat bağlantı imkanı sunabilir. Tasarımında, işlemci tipine göre iletim noktası ve pinler yer alır. Bu da, bağlanacak olan cihazla rahat bir kurulum imkanı sağlayabilir. Anakarta yerleştirilmesi için ise kilit sistemine ihtiyaç duyulur. Sorunsuz bir bağlantı sağlanmak isteniyorsa, Anakarta uyumlu bir işlemci modeli tercih edilmesi gerekmektedir.
CPU İşlemci Mimarileri Nedir?
İşlemci mimarisi, bilgisayar üzerinde çalışması mümkün olan tasarımı ve desteklediği bileşenleri belirler. Yani bir bilgisayar üzerinde çalışan işletim sistemine göre farklı işlemci mimarileri kullanılabilmektedir. CPU işlemci mimarisi ise 2 temel çeşide ayrılır.
R.I.S.C (Reduced Instruction Set Computing)
“İndirgenmiş Komut Setli İşlemci” olarak da bilinen RISC; yüksek hızda çalışma potansiyeline sahiptir. Az sayıda bilgisayarın talimatını gerçekleştirebilen işlemci, yüksek performans olanağını da kapsar. Hızlı çalışmasının ardında, daha az sayıda talimat gerçekleştirme özelliği bulunur. Ne kadar az talimat gerçekleştirirse, işlemci bir o kadar daha hızlı çalışır.
C.I.S.C (Complex Instruction Set Computing)
Türkçe karşılığıyla “Karışık Komut Setli İşlemci” ise ideal bir kullanım olanağına sahiptir. Daha basit bir şekilde çalışma mekanizması bulunan işlemci, her bilgisayarda rahat bir şekilde çalışabilir. Belleğini de tasarruflu olarak kullanır. RISC’de bulunan talimat üretme ihtiyacını da ortadan kaldırarak, kolay bir şekilde çalışır.
İşlemci Hızı Nedir?
İşlemci hızı genel olarak, saniye cinsinden kaç döngüyle çalışma sağlayacağını gösterir. Saat olarak bakıldığında ise CPU hızı olarak da adlandırılabilir. Saniye başına yapılan döngü ölçüsünde, ölçü birimi Hertz olarak hesaplanır. Saatte hesaplanan yani CPU hızı ise GigaHertz şeklinde hesaplanır. Saat hızının artmasıyla birlikte, bilgisayarın performansı da eş zamanlı olarak artabilmektedir. Özellikle yoğun çalışma zamanlarında ve yüksek işlemci hızı gerektiren durumlarda, yüksek saat hızının önemi oldukça artmaktadır. Fakat genel performansın etkilenmesinde sadece saat hızı yeterli olmamaktadır. Bir performansı genel olarak; CPU’nun işlediği döngüler ve CPU çekirdek sayıları etkiler. Yani çekirdek sayısının performans ile ilgisi de oldukça önemlidir.
Herhangi bir bilgisayarda işlemci hızının artması, yapılan işleme göre değişikliği uğrayabilir. Çünkü klasik bir işlemciye sahip olan bir bilgisayarda saat hızı; temelden, turboya doğru bir artış çizelgesinde ilerleyebilir. Normal ve gündelik işlemlerin yapıldığında saat hız temel hızıyla giderek, işlemleri kaldırabilir. Fakat işlem zorluğu arttıkça, saat hızı da kendini turboya doğru yükseltme ihtiyacını hisseder. Bu yükselişle birlikte işlemci kendini zorlayabilir ve ortaya aşırı ısınma gibi bazı olumsuz durumlar çıkabilir. Bu sebeple bilgisayarınızda en iyi performansı sağlamak için soğutucu gibi bazı işlemci donanımların desteği oldukça önemlidir.
İşlemci Markalarındaki Farklar Nelerdir?
CPU dahil olmak üzere birçok bilgisayar işlemcisinin, farklı markalarda üretimleri bulunmaktadır. Günümüzde herhangi bir bilgisayar alırken karşımıza bu markalar çıkmaktadır. Intel ve AMD başta olmak üzere farklı işlemci çeşitleri bulunmaktadır. İşlemci markaları, her geçen zamanda kendilerini yenileyerek bir üst modellerini çıkarmaktadır. Yapılan testlerde ve çıkarılan üst modellerde hem Intel hem de AMD birbirine yakın sonuçlar vermektedir. Kendi içlerinde de belirli modellere ayrılan markalar, bilgisayarlara ve işletim sistemlerine göre uygun işlemcileri yerleştirmektedir.
İşlemci seçimi, bilgisayar performansını belirlemek için oldukça önemlidir. Özellikle oyun ve diğer yüksek performans gerektiren işlemler için, yüksek hız sağlayan işlemcilerin tercih edilmesi gerekmektedir. Daha günlük işlemler için kullanılan bilgisayarlarda ise orta düzeyde hız sağlayan işlemciler yeterli olacaktır. Bu sebeple bir bilgisayar almadan önce kullanım amacınızı belirlemeniz oldukça önemlidir. Kullanım amacınıza göre bilgisayar seçimi yapmazsanız, bilgisayarı kullanırken birçok zorlukla karşılaşabilirsiniz. Öncelikli olarak kasma, yavaşlama veya aşırı ısınma gibi işlemlerinizi yavaşlatacak sorunlar, performansınızın düşmesine neden olabilir.
