Bu İçerikte Bahsedilen Konular
Sisteminizde hala boş alan varken, kullanım alanınızın dolduğuna dair uyarı alabiliyor olabilirsiniz. Linux işletim sistemlerinde karşılaşılan bu durumun en muhtemel sebebi inode limitinizin dolmuş olmasıdır. Index Node, kısaca Inode dizin düğümü olarak Türkçeye çevrilebilir. Amaçları ve çalışma prensipleri oldukça basittir; ancak, sistem için çok önemli parçalardır. Web sitelerinde de sıklıkla karşılaşılan bu durumun önüne geçebilmek iyi bir planlama ile mümkündür.
Inode Nedir?
Inode, sistemde çeşitli bilgileri saklayan küçük dizin dosyalarıdır. Dizin kelimesinin temel anlamına baktığımızda, inodeların çalışma prensiplerini de daha yakından anlayabiliriz. Dizin, ansiklopedi, kitap gibi bilgi kaynaklarındaki bilgilere daha kolay ulaşmak için yer adları, kişi adları gibi ilgili ifadeleri alfabetik olarak sıralayan listelerdir. Tıpkı kitaplardaki gibi, sistemlerin arka planlarında da dizinler olur. Inode, bu bilgileri listeleyerek bilgi parçalarına kolaylıkla erişimi sağlar.
Yazılı bilgi kaynaklarından farklı olarak dijital kaynaklar dinamik olarak çalışır. Dizine her an yeni bilgiler eklenmeli ve düzenlenmelidir. İnternet sitesine ya da kullandığınız diske yüklediğiniz dosyalar birçok farklı blokta saklanır. Bu kayıtlar anlık ve sayıca çok fazla olduğunda, blokların düzenli tutulması mümkün olmaz. Bloklar disk içinde farklı bölgelerde dağınık halde kalabilir. Bu durumda, dosyaya ait tüm verileri bulmak için farklı bir araca ihtiyaç duyulur.
Unix ve Linux işletim sistemlerinde, bilgisayar ile ilgili aklınıza gelebilecek her şey bir dosya olarak kabul edilir. Buna klavye, mouse, monitör, yazıcı, sabit disk gibi temel bileşenler de dahildir. Bunların kullanımı için sistem içinde muazzam bir mekanizma çalışır. Inode, tüm bunlara ait verileri belli bir sistemle depolayarak erişimi sağlar. Bu nedenle, kullanım kapasitesi uyarısı Linux sistemlerde daha sık karşımıza çıkan bir durumdur.
Inode, dosyaya ait verilerin nerede bulunabileceğine dair talimatları içerir. Bunun için dosyaya ait bazı bilgileri tutar:
- Dosya sahibi,
- Sahibin bulunduğu grup,
- Dosyanın oluşturulma tarihi,
- Dosyanın boyutu,
- Dosyanın bağlantı sayısı,
- Dosya tipi,
- Dosyaya erişim hakları,
- Dosyaya en son erişilen tarih,
- Dosyanın en son güncellendiği tarih.
Dikkat edilebileceği gibi, inode dosya adını saklamaz. Kitaplardaki dizin gibi, doğrudan dosya adını içermek yerine dosyaya ulaşabilecek bilgilerin listesini tutar.
Inode’lar Nasıl Çalışır?
Inodelar, dosyalar içindeki her türlü işlemi tanımlayabilmek ve sonuçlandırabilmek için kullanılır. Dosyaların düzenlenmesini sağlar. Inodeların içerdiği veriler dosyanın çeşitli sorgularla bulunabilmesini sağlar. Örneğin, Linux sistem içinde herhangi bir dosya adıyla tanımlanmaz. Bunun yerine tanımlama için inode numaraları kullanılır. Dosya adları farklı olsa da dosyaların inode numaraları aynı olabilir. Bu sayede, birden fazla sabit bağ korunabilir.
Internet siteleri de dosyaları inode kullanarak tanımlar. Örneğin; basit bir WordPress sitesi bile, sayfa yapısı ya da sayısından bağımsız olarak onlarca dosya içerir. Karmaşık olmayan, basit özelliklere sahip bir blog ortalama 10.000 inode içerir. Postlar, eklenti sayısı, temalar değiştikçe inode sayısı da artar. Inode sayısı sayfa sayısından ziyade sayfanın karmaşıklığına bağlı olarak artar.
Sayfa içindeki Inode sayısı arttıkça, kullanım alanı da dolar. Bu kapasite sorunu, depolama alanı kapasitesinden bağımsız olarak ilerleyebilir. Aşağıda daha ayrıntılı bir şekilde açıklanacağı gibi depolama alanınızın %50’sini kullanmış olmanıza rağmen kullanım sınırı limitinize yaklaşmış olabilirsiniz.
Inode Limiti Nedir ve Ne İçin Kullanılır?
İnternet sitelerindeki dosyalar, hosting hizmeti sayesinde sunucularda depolanır. Bu sunucuların kapasiteleri belirlidir. Sunucuda depolanabilecek maksimum dosya sayısı inode limitini gösterir.
250.000 kullanım kotasına sahip bir hosting paketinde toplam yüklenebilecek maksimum dosya sayısı 250 bindir. Kullanım alanının %80’i dolu olduğu belirtildiğinde sistemde 200 bin dosyanın saklandığı anlaşılır.
Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta, depolama alanı ile kullanım alanı arasındaki farktır. Depolama alanı, dosyaların boyutu ile ilgilidir. Kullanım alanı ise dosya sayısı ile alakalıdır. Örneğin, 100MB ve 1MB iki dosya kullanım alanı açısından aynı şeyi ifade eder. Depolama alanı açısından ise ilki diğerinin 100 katı kadar yer kaplar. Bir web sitesi, yüzlerce sayıda ama çok küçük boyutlu dosyalarla çalışıyor olabilir. Bu durumda depolama kapasitesi dolmadan kullanım kapasitesi dolabilir. Bunun tam tersi de mümkündür. Daha çok görsel ile çalışan bir sitenin depolama alanı, kullanım sınırına ulaşmadan dolacaktır.
İnternet siteniz inode kapasitesine yaklaştığında, hosting firması tarafından bir bilgilendirme yapılacaktır. Bu bilgilendirmede, kullanımınızı iyileştirmeniz için ya dosya sayınızı azaltmanız ya da kullanım kapasitenizi yükseltmeniz önerilir. Eğer gerekli önlemleri almazsanız, internet sitenize erişim kapatılacaktır.
Inode Temizleme Nasıl Yapılır?
Sistemde her bir dosya için bir inode kullanılır. Bu, dosyanın boyutundan, türünden ya da diğer değişkenlerden bağımsızdır. Sistemde kullanılan inode sayısını azaltmanın yolu, dosya sayısını azaltmaktır. Dosya sayısının azaltılması için aşağıdaki yollara başvurulabilir.
İhtiyacınız Olmayan Dosyaları Silin
Sistemde her bir dosya, eklenti ya da uygulama bir inode’a karşılık gelir. Kullanılmayan dosyalar ne kadar küçük boyutta olursa olsun kullanım kapasitesinden çalar. Bu nedenle, sisteminizi periyodik olarak kontrol edip kullanmadığınız tüm dosyaları silmeniz gerekir. Güncel olmayan eklentileri web sitenizden kaldırabilirsiniz. Dosya arşivinizi farklı bir bellekte saklayarak, güncel dosyalara yer açabilirsiniz. Bunun için bulut depolama sistemlerini kullanabilirsiniz.
E-Posta Hesabınızı Temizleyin
Elektronik posta hesapları genel olarak göz ardı edilen araçlardır. Gönderilen yüzlerce e-posta sistem içinde tutulur. Bu da inode kapasitesinin boşuna kullanımı demektir. Ayrıca, mailinize gelen reklam, tanıtım ve pazarlama iletileri ve spamlar da kotanızı doldurur. E-postanızı periyodik olarak temizlemeniz, kullanım alanınızı optimize etmenize destek olacaktır.
Ön Belleğinizi Temizleyin
Ön bellek eklentileri siteniz için geçici olarak gerekli olan ve kullanımı sonlanan çeşitli verileri içerir. Bu eklentileri temizleyerek yeni yer açımı sağlayabilirsiniz.
Yedeklemelerinizi Optimize Edin
Hosting hizmeti, belirli periyotlarla otomatik yedekleme yapar. Yedekleme, çok sayıda inode ihtiyacı duyar. Eğer inode sınırına ulaşırsanız, otomatik yedekleme duracaktır. Yani yeni versiyon yedeklemeleri yapılamaz. Bu nedenle, eski yedeklemelerin silinmesi gerekir.
Hosting Paketlerinde Inode Sınırı Önemi Nedir?
İhtiyacınıza uygun hosting seçiminde birçok etken rol oynar. Bunların en başında depolama alanı, trafik miktarı, e-posta kapasitesi, veritabanı özellikleri ve kontrol paneli seçimi gelir. Sitenizin güvenliği ve hızı açısından belirleyici olan kullanım alanı kapasitesi ise genel olarak göz ardı edilen bir etkendir. İnternet sitenizin erişime kapanmaması, dinamik ve güncel şekilde çalışabilmesi için kullanacağınız hosting paketinin inode kapasitesi önemlidir. İhtiyacınıza uygun bir kapasite kullanmamanız sizin için ekstra maliyet anlamına gelebilir.
En iyi hosting seçimi nasıl yapılır, hosting seçerken nelere dikkat edilmeli, öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.
Inode kapasite ihtiyacınız, web sitesinin türüne göre değişebilir. Örneğin, haber siteleri çok küçük boyutlarda ama sık içerik sağlar. Genellikle, e-posta hesapları da bağlantılıdır. Bu doğrultuda, kullanım alanı depolama kapasitesinden daha önemli hale gelebilir. Ortalama bir internet sitesi 3-4 ay içinde 10 bin inode kullanımına erişebilir. Web sitesine bağlı bir e-posta adresi aktif olarak kullanılıyorsa, bu sayı daha hızlı bir şekilde artabilir. Hosting seçimi bugünkü ihtiyaçlarınız ile sınırlı kalmamalı ve sitenize ilişkin gelecek vizyonunuzu da hesaba katarak karar vermelisiniz. Bunun için Natro hosting tercih sihirbazı işinizi kolaylaştırarak size destek olacaktır.
